Operation Market Garden

Operation Market Garden

Maarschalk Bernard Montgomery

Het plan in hoofdlijnen

Veldmaarschalk Bernard Montgomery (1887) voorziet dat de westelijke geallieerden (politiek gezien) het beste als eersten Berlijn moeten veroveren. Hij bedenkt een gedurfd plan: in één keer tot voorbij de grote rivieren komen, een bruggenhoofd achter de laatste Duitse verdedigingslinie (rivier de Rijn) uitbouwen en vervolgens oprukken naar Berlijn. De havens van Antwerpen en Rotterdam zullen dan ook snel in geallieerde handen vallen. Vervolgens wordt ook de aanvoer van materieel logistiek beter. De Amerikaanse generaal Eisenhouwer wil liever zuidelijker de Rijn oversteken. Vooral ook om op de flanken van de aanval minder kwetsbaar te zijn. De twee bevelhebbers besluiten tot een aanval op twee fronten.

Grondoffensief operatie Market Garden

Go-go-go

Na een betrekkelijk korte voorbereidingsperiode wordt op 17 september 1944 het sein ‘go-go-go’ gegeven. Market Garden bestaat uit twee delen: een grootschalige luchtlandingsoperatie (codenaam: Market) en een grondoffensief vanuit België (codenaam: Garden). Britse, Poolse en Amerikaanse luchtlandingstroepen moeten belangrijke bruggen over Nederlandse rivieren innemen, waarna grondtroepen over deze bruggen snel kunnen doorstoten naar het IJsselmeer. Duitse troepen in het westen van Nederland worden daarmee van Duitsland geïsoleerd. De weg naar het oosten en het Ruhrgebied, het industriële hart van Duitsland, ligt dan open. De gevreesde verdedigingslinie tussen Frankrijk en Duitsland wordt daarmee omzeild. Dit is dezelfde strategie die de Duitsers in 1940 toepassen.

Ambitie

Het plan is zeer ambitieus en alleen een snelle uitvoering is bepalend voor succes. Het Britse 30ste Legerkorps moet vanuit het noorden van België oprukken en binnen drie dagen Arnhem bereiken. Alle tussengelegen bruggen moeten dan wel onbeschadigd in geallieerde handen vallen. Dat is de taak van de Amerikaanse 101ste en 82ste Luchtlandingsdivisies. De Britse 1ste Luchtlandingsdivisie krijgt de taak om de bruggen over de Rijn bij Arnhem in te nemen. De Poolse 1ste Onafhankelijke Parachutistenbrigade geeft hen rugdekking vanaf de zuidoever van de Rijn.

Ook de spoorbrug over het Eindhovens Kanaal wordt opgeblazen

Complete verrassing

De verrassing voor de Duitsers is groot en de eerste luchtlandingen verlopen zonder problemen. Er is een armada van 2000 transportvliegtuigen in de lucht, beschermd door 1100 jachtvliegtuigen. Maar gaandeweg de operatie blijken er toch de nodige tegenslagen te zijn. Parachutisten landen op de verkeerde plaatsen, de brug bij Son is door de Duitsers opgeblazen en de brug bij Nijmegen blijft in Duitse handen. De Britten moeten in Valkenswaard halt houden.

Piet van der Meulen uit Mierlo weet het nog goed. “Als 10-jarig jongetje kon ik vanuit de boerderij waar ik tijdelijk woonde iets van de strijd bij de brug van Son zien. En ook dat ze de brug opbliezen. Gelukkig werd die weer snel hersteld, waarna een lange colonne pantservoertuigen doorreed naar het Noorden.”

De bevrijding van Geldrop en Mierlo

Pas in de ochtend van 19 september kunnen ze verder op weg naar Nijmegen, maar de Waalbrug is nog steeds niet veroverd. Ook de Britten die de brug bij Arnhem willen veroveren worden teruggeslagen. Pas op 20 september weten de Amerikanen de Waalbrug van Nijmegen te veroveren. De o zo belangrijke brug over de Rijn bij Arnhem is dan alweer in Duitse handen. Een poging van de Polen om bij Oosterbeek door te breken faalt ook. Op 24 september besluiten de geallieerden de operatie te beëindigen en in de nacht van 25 op 26 september worden de overgebleven Britse soldaten met bootjes over de Rijn geëvacueerd. De film ‘A Bridge too Far’ brengt deze Operation Market Garden schitterend in beeld. De film wordt op vrijdagavond 16 augustus op het Cultuurplein voor Centrum Hofdael door Filmhuis Hofdael vertoond.

Montgomery vestigt zijn HQ in Geldrop-Mierlo, waar hij o.a. Churchill en Eisenhouwer ontvangt

De gevolgen

Als gevolg van Operation Market Garden worden Brabant en Limburg bevrijd. De slag om Zeeland loopt vertraging op en het Westen van Nederland wacht nog een barre hongerwinter. Geldrop, dat niet direct op de geallieerde aanvalslijn ligt, is door Engelse en Amerikaanse troepen op 19 september bevrijd. Met de bevrijding van onze dorpskernen worden eventuele aanvallen door Duitsers op de flanken van de geallieerde opmars veiliggesteld.

Wim Schippers (Geldrop) kan er ook nog over vertellen: “Ik was 11 toen de bevrijders kwamen. We hadden al die tijd vliegtuigen gehoord en zien overkomen. Een gebrom dat aanzwol en niet meer ophield. Het was voor ons niet zo duidelijk waar ze naar toe vlogen. Dat we werden bevrijd was al als een lopend vuurtje rondgegaan. Maar dan is het toch een verrassing als die mannen een paar dagen later met hun voertuigen ineens in ons dorp staan. Het was onwerkelijk echt en iedereen was blij. Die bevrijding is moeilijk te omschrijven. Het voelde alsof er een last van je af viel.”

De Bevrijding van Geldrop en Mierlo van dag tot dag. Klik op de button.
Bevrijding van dag tot dag