Philips DP 70 projector in de entree van Centrum Hofdael
Het Sagebien waterrad in de oudbouw van Centrum Hofdael
21 mei 2017
Centrum Hofdael met kraam op Mei’se Mert
21 mei 2017
Philips DP70 Todd-AO filmprojector
Academy Technical Achievement Award
Het gaat hier om een museumwaardig topproduct dat niet in het Philips Museum (Eindhoven), maar in Centrum Hofdael (Geldrop) een eigen plek heeft gekregen. Tussen alle RTV-, audio- en lichtsuccessen is nooit echt opgevallen dat Philips ook zijn sporen verdiende in de wereld van de film. Laat staan dat het concern daarbij ook nog eens werd beloond met de meest prestigieuze prijs binnen het genre: de Oscar. Een technische Oscar, dat wel. Minder bekend, maar binnen de bollebozenwereld van het witte doek is deze Academy Technical Achievement Award bijna net zo belangrijk als die voor filmmakers en acteurs. De eer komt in 1963 toe aan Jan Kotte en zijn in Eindhoven ontwikkelde filmprojector DP70.
Een stukje voorgeschiedenis
American Optical benaderde Philips in augustus 1953 met het verzoek een projector te ontwikkelen die behalve de gewone 35mm-film ook 70mm-film kon vertonen: Todd-AO. De drijvende kracht achter deze ontwikkeling in de cinemawereld was de onafhankelijke producent Michael Todd, die dit 70mm-systeem vernoemd had naar zichzelf en zijn partner American Optical. In het begin liepen de verkopen nog niet goed. In 1957 bleek Philips pas twaalf van de door Eindhoven voor eigen rekening gefabriceerde honderd projectoren verkocht te hebben. Ook de markt stagneerde, met name in de Verenigde Staten, waar slechts zestig bioscopen uitgerust waren met het 70 mm Todd-AO formaat.
Universeel
Philips ingenieur Jan Jacob Kotte was de ontwikkelaar van de DP70 (Double Purpose 70). Het was de eerste universele 70/35mm projector ter wereld en in de jaren vijftig werden alle 70mm films hiermee vertoond. Het was ook een technisch wonder, zeker voor die tijd. De machine was geschikt voor het projecteren van 70mm of 35mm film met elke combinatie van optische of magnetische geluidssporen. Verder had de DP70 twee snelheden, van 30 beelden per seconde (voor de vroegste 70mm films) en de normale snelheid van 24 beelden per seconde (voor alle 35mm films, later ook voor alle verdere 70mm films). De DP70’s in het Filmmuseum zijn traploos regelbaar.
Chicago theater, Eindhoven
Verkopen in de lift
De projector werd eerst aan allerlei andere landen verkocht voordat Nederlandse bioscopen overstag gingen. Naar verluidt was het Royal Theater (Heerlen) de eerste Nederlandse bioscoop waarvoor de ruim 6000 dollar per stuk kostende DP70 projectoren werden besteld. Maar door vertraging in de productie kreeg Asta Den Haag uiteindelijk de primeur in 1958.
De Philips DP70 projectoren vonden hun weg naar minstens 908 bioscopen in 44 landen. In Nederland stonden minstens 38 projectoren in 18 steden, waaronder ook Eindhoven (Chicago Cinema, naast het voormalige V&D pand). Amsterdam was koploper met minstens vijftien DP70’s in negen bioscopen. De DP70 werd gefabriceerd tot 1965, in de USA onder de merknaam Norelco AAII.
Philips DP70 ‘Todd AO’ projector
Historisch exemplaar
In Centrum Hofdael Geldrop staat sinds december 2016 een geheel gerestaureerde DP70, mede dankzij Plaza Futura Eindhoven operateur Emiel de Jong. De DP70 no.1820 is terug, bijna daar waar hij het levenslicht zag. De projector staat er nu op display en is vrij te bezichtigen. Het toestel is gerestaureerd met onderdelen die overal vandaan zijn gehaald. Uiteraard is het ook opnieuw in de lak gezet. De kleur is nagenoeg hetzelfde als die van de originele versie. Voor demodoeleinden is er een 400W lichtbron in geplaatst.
In een ernaast staande vitrine kunnen belangstellenden allerlei details zien die te maken hebben met deze unieke projector. Op een drietal posters staat meer historische informatie. Maar het meeste staat op een website: klik hier.
Philips ook actief als filmproducent
In de jaren 60 produceerde Philips een groot aantal ‘propaganda films’, vintage animation films. Stuk voor stuk meesterstukjes van Joop Geesink’s Dollywood Productions. Nieuwsgierig? Een paar titels:
2 Comments
Heel interessant te lezen, bedankt voor deze goede achtergrond-informatie van een belangrijk maar bijna onbekend stuk Nederlandse geschiedenis.
Overigens, er is een mooie website met enorm veel informatie en beeldmateriaal over de prachtige geanimeerde poppenfilms die net als deze projektor van weredklasse waren, en de mensen die het mogelijk maakten: http://www.dutch-vintage-animation.org/nl
Mooi om dit nog te mogen meemaken, wel blijft het voor mij vreemd dat er zo weinig beschikbaar is van deze TODD-AO DP70 (duo) 35-70MM Film projector, waar ik jaren mee heb gewerkt en er haast mee ben opgegroeid, Veel van deze modellen zijn opgeslagen en staan nu te verroesten in kelders onder de bioscoop Of ik nog ga kijken? nee denk het niet, de projectoren staan nog op mijn netvlies.
Oud 70MM film operateur uit Utrecht