(In ons programmaboekje staat abusievelijk dat de toegangsprijs 5 euro is. Deze lezing is gratis.)

‘Samen verder’
De samenvoeging van het landelijke Zesgehuchten met het textieldorp Geldrop in 1921

De samenvoeging ofwel annexatie, die plaatsvond op 29 april 1921, heeft alles te maken met de ontwikkelingen van beide dorpen in de 19e eeuw. Gedurende de presentatie worden die ontwikkelingen nader uiteengezet. Pas vanaf 1810 was Zesgehuchten een zelfstandige gemeente, voornamelijk aangewezen op de landbouw. Vanwege de schraalheid van de zandgronden was landbouw alleen niet voldoende. Er kwamen gemengde bedrijven, meestal van geringe omvang. Het vee was noodzakelijk voor de mestproductie. Dit bracht in de eerste helft van de 19e eeuw wel enige vooruitgang. De jaren na 1850 werden gekenmerkt door weinig misoogsten en bevredigende opbrengsten. Boeren gingen meer aandacht besteden aan hun boerderijen; nieuwe stenen bedrijfspanden verschenen ter vervanging van de lemen behuizingen. Voor kerkgang en school bleef Zesgehuchten nog lange tijd op Geldrop aangewezen.
Dat veranderde allemaal na ca. 1855. Vanaf die tijd ontstond een nieuwe dorpskern nabij het gehucht Hoog Geldrop. Er werd een raadhuis, een openbare lagere school en een kerk gebouwd maar men bleef afhankelijk van de landbouw. Geldrop was toen al eeuwenlang afhankelijk van de weverijindustrie. Tot omstreeks 1820 was er nog geen sprake van een fabrieksmatige aanpak. De nijverheid werd beheerst door kooplieden, ook wel ‘fabrikeurs’ genaamd. Deze kochten de ruwe wol op en brachten deze naar de thuiswevers. Het geweven product werd door de fabrikeur op de markten verkocht. Medio 19e eeuw kwam ten gevolge van de industriële revolutie de fabrieksmatige aanpak goed op gang. Rond 1870 waren zo’n 16 fabrieken met ca. 550 arbeiders actief. Geldrop werd een zeer welvarend dorp waarin vele monumentale woningen werden gebouwd. Ook waren de financiële middelen aanwezig voor woningbouw, het verharden van wegen, aanleg riolering en elektriciteit, etc. etc. die bij Zesgehuchten ontbraken. Zesgehuchten had dan ook maar één raadsvergadering nodig om met de annexatie akkoord te gaan. Geldrop, door ‘landhonger’ gedreven, deed ook niet moeilijk.

Gedurende de presentatie worden vele oude foto’s van beide dorpen getoond. Ook zal uitvoerig aandacht worden besteed aan de verdwenen textielindustrie.